سند ملی به درد سینمای ایران نمی‌خورد؟

به گزارش مجله خبری نگار، در پی اعلام این موضوع، خانه سینما هم اعلام کرد این سند مورد تأیید جامعه اصناف سینمای ایران قرار نگرفته است.

سند ملی سینما در حالی آماده شده که تدوین آن از سال‌ها پیش در دستور کار بوده و حتی محمد خزاعی، رئیس فعلی سازمان سینمایی در سال ۱۳۹۷ یکی از اعضای کمیته سه‌نفره بررسی این سند بود. این سند کلیات سینما را در برمی‌گیرد و تمام اجزا، مصوبات و قانون‌های آن در آینده به عنوان ضمائم به این سند اضافه می‌شود. این سند در سه بخش چشم‌انداز، سیاست‌ها، نظارت و اجرا توسط کارگروهی که در کمیسیون هنر و معماری شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل شد، تنظیم شده است. اعضای کمیته سند ملی سینما گفته‌اند: «در حال حاضر سند ملی سینمای ایران تصویب می‌شود و در مراحل بعد وزارت ارشاد موظف است قوانین و آیین‌نامه‌های داخلی و یا آیین‌نامه‌های کلی که می‌خواهد مصوب کند، براساس این سند مدون کرده و در اختیار اهالی سینما بگذارد».

در این میان اهالی خانه سینما و سینماگران از ابتدای مطرح شدن این طرح نسبت به آن نکاتی داشتند. یکی از اصلی‌ترین دلایل نارضایتی آنها نسبت به تصویب این سند، عدم حضور افراد متخصص و نماینده‌های سینماگران در جلسات طرح و تصویب سند ملی سینما بوده است. به طوری که روابط عمومی خانه سینما پس از تصویب این سند در بیانیه‌ای اعلام کرد: «سند پیشنهادی موسوم به «سند سینما» که از جانب شورای هنر و سازمان سینمایی برای نظرخواهی به خانه سینما ارسال شده بود، مورد تأیید جامعه اصناف سینمای ایران قرار نگرفت. دلایل عدم پذیرش آن نیز پیش‌تر و به صورت رسمی به شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام شده است. در صورت لزوم نگارش سند ملی سینما، نمایندگان جامعه اصناف سینمای ایران به درخواست مرجع ذی‌ربط از طرف خانه سینما رسماً به شورای عالی هنر معرفی خواهند شد. ضمناً در شرایط فعلی و با توجه به فرصت کم باقیمانده برای تغییرات دولت و نیاز به طرح مسائل کارشناسی و تخصصی امکان هر گونه اصلاح یا تأیید کلیات سند در این بازه زمانی وجود ندارد».

 همچنین علی دهکردی، رئیس خانه سینما در پیامی عنوان کرد: از اینکه در هیچ بخشی از تدوین و نگارش سند، افراد سینمایی دعوت نشده‌اند گلایه داریم؛ صاحبان اصلی سینما صنوف و دست‌اندرکاران هستند و دوستان در هیئت رئیسه نسبت به این پیش‌نویس؛ انتقاد، دیدگاه و سؤال دارند. سند چیزی نیست که بشود عجولانه از آن عبور کرد به خاطر اینکه کلمه به کلمه‌اش اهمیت بسیار زیادی دارد. به تازگی محمدمهدی عسگرپور، رئیس هیئت مدیره خانه سینما هم در توییتی نوشته بود: اصرار مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد برای تصویب سند ملی با اشکالات بسیار مهم و ضربه‌زننده به سینما در روز‌های پایانی کارشان نه تنها خدمت به سینما نیست بلکه بسیار ناشایست است. با اینکه در این سال‌ها نبود نظام حقوقی منسجم در صنعت سینما حس می‌شده و اکثر قریب به اتفاق فعالان این عرصه تمایل به قانونمندتر شدن فعالیت‌های سینمایی داشتند، با این حال پس از تصویب این سند هنوز هم، اما و اگر‌هایی از سوی هنرمندان به گوش می‌رسد که جای تأمل دارد.

سینمای ایران قانون می‌خواهد نه سند!

سیدرضا اورنگ، منتقد سینمایی با تأکید بر اینکه ما به سند ملی سینمای ایران نیازی نداشتیم، سینمای ایران قانون می‌خواهد، گفت: ما قانونی می‌خواهیم که در صحن مجلس تصویب و به سینما ارجاع شود. سند ملی که این روز‌ها تصویب شد را شورای عالی هنر تصویب کرد و ممکن است بعد‌ها یک شورای دیگر آن را منحل کند. من شکی ندارم افراد متخصص درجه یک سینما در این جلسات نبودند و ریزه‌کاری‌های سند بررسی نشده است. برخی افراد تهیه‌کننده و کارگردان سینما هستند، اما از عمق وضعیت سینما اطلاعی ندارند. این افراد طراح و برنامه‌ریز نیستند که بتوانند در مورد آینده سینما و سند ساختن اظهار نظر کنند. وی افزود: سال‌هاست مسئولان در حال تصویب این سند هستند، آیا گذر زمان از ابتدای این طرح تا امروز در مصوبه لحاظ شده و تغییرات لازم صورت گرفته است؟ آیا همه افرادی که این سند را تصویب کردند متخصص سینما بودند؟ قطعاً این طور نبوده است. حال دقیقاً همان اتفاقاتی که برای سند ملی موسیقی افتاد در حال رخ دادن برای سینماست. حتماً بعدی هم نوبت سند ملی تئاتر است! 

این منتقد سینما با اشاره به اینکه سند ملی سینما سال‌ها معطل بوده و اکنون هم از استادان سینما نظرخواهی نشده است، اظهار کرد: با این اوصاف نمی‌توان آن را سند ملی سینما خواند و از فعالان این عرصه خواست به آن عمل کنند. شورا باید از افرادی که بدنه سینما را تشکیل می‌دهند نظرخواهی می‌کرد و بعد موارد را به تصویب می‌رساند. او ادامه داد: ما متخصص سینما را فردی می‌دانیم که جان سینماست. در تمام امور جامع و صاحبنظر است، مانند مرحوم اکبر عالمی و خسرو سینایی. امروز هم از این افراد ناب کم نداریم، اما باید بدانیم صرفاً فردی که ۱۰فیلم کارگردانی کرده متخصص سینما نیست. در هر شورایی اگر یک متخصص مانند افرادی که مثال زدم بود، هیچ کدام از این معضل‌ها را نداشتیم.

خانه سینما عادت دارد موضع بگیرد

این تهیه‌کننده سینما و تلویزیون درباره ایراد‌های وارد به این سند عنوان کرد: ایراد این سند این است که شورا با افراد متخصص سینما، دانشجویان این حوزه و صاحبنظران دیگر مشورت نکرده، ۲۰ سال آینده سینمای ما دیده نشده و راهکاری هم ندارد.

اورنگ با تأکید بر قابل احترام بودن همه اعضای سینما، عنوان کرد: خانه سینما محلی از اعراب در سینمای ایران ندارد. بیشتر آنها متخصص سینما نیستند، اگر متخصص بودند وضعیت خانه سینما را اصلاح می‌کردند. خانه سینما عادت کرده نسبت به هر چیزی موضع بگیرد. دلایلی که الان برای رد سند ملی سینما اعلام کردند منطقی نیست. ما اگر به سند ایرادی می‌گیریم باید طرح جایگزین و تکمیلی خودمان را اعلام کنیم. خانه سینما می‌خواهد همه چیز را در دست خودش بگیرد، اما نمی‌شود! نمی‌توانیم همه اعضای خانه سینما را متخصص سینما بدانیم. متخصص سینما می‌تواند از اعضای آنجا باشد، اما اگر تمام امور سینمای ایران را دست آنها بدهیم ته مانده سینمای کشورمان هم به باد می‌رود. 

سینماگران شهرستان از پایتخت جدا نیستند

کارشناس پیشکسوت سینما در پاسخ به این پرسش که آیا سند ملی سینما موجب رشد سینماگران شهرستان می‌شود یا خیر، گفت: سینما در هر شهری سینماست. ما نمی‌توانیم قانونی را تصویب و به بهانه مسئله رشد سینما در شهرستان‌ها آن را پررنگ کنیم. این مسئله توهین بزرگی به هنرمندان شهرستان‌هاست که آنها را در مقابل پایتخت قرار دهیم. کارگردان در هر شهری کارگردان است. یکی از بند‌های بسیار بد این سند همین موضوع تفکیک شهرستان و پایتخت است. این حرف پیام ضعیف بودن آثار شهرستان‌ها در مقابل پایتخت را می‌دهد. در صورتی که بسیاری از کارگردان‌های مطرح ما متولد شهرستان هستند و این صحبت صحیح نیست. 

این نویسنده سینمایی در پایان با بیان اینکه مسئولان باید بر حسب جمعیت شهرها، امکانات را به همه جا منتقل کنند، یادآور شد: این طور تصویب‌ها راه به جایی نمی‌برد. اگر سند ملی سینما قانون شود، با آمدن و رفتن افراد هیچ چیز خراب نمی‌شود، مشکل سینما و هنر ایران نبود قانون و سلیقه‌ای عمل کردن است. خانه هنرمندان، خانه سینما و خانه تئاتر برای اصلاح امور به وجود آمد، اما هیچ کدام تأثیری نگذاشتند و همه چیز خراب‌تر شد؛ از این موضوع باید درس بگیریم و مسائل را قانونی‌تر پیش ببریم.

ستاره سند ملی سینما خاموش می‌شود؟

با این اوصاف دبیر شورای هنر درباره انتقاد‌هایی که نسبت به تصویب سند ملی سینما مطرح شده است، گفته است: این سند به حدود ۱۲سال پیش برمی‌گردد. در این زمینه سندی تنظیم و در حدود ۱۰جلسه بررسی شد، آقای دهکردی؛ مدیرعامل خانه سینما آمد و به درخواست ایشان، جلسه‌ای در خانه سینما برگزار و فرصت بیشتری خواسته شد، اما این فرصت‌سوزی است که از موقعیت استفاده نشود.

او افزود: شاید به صورت رسمی کسی از خانه سینما در آنجا نبود ولی شورای عالی یک شورای معین بوده و پرونده همچنان باز است. آنچه اکنون تصویب شده، نهایی نیست که امکان تغییر نباشد.

در پایان با وجود توضیحات نشست خبری ایمانی خوشخو، دبیر شورای هنر، بیانیه خانه سینما و انتقاد‌های صاحبنظران این حوزه باید منتظر ماند و دید این سند که از ۱۲سال پیش تا امروز همانند ستاره دنباله‌دار کشیده شده است، چه سرانجامی پیدا خواهد کرد.

منبع: قدس